Yemeklerden sonra kan şekerimiz yükselir. Bu yükselmeden yiyeceklerde bulunan karbonhidratlar sorumludur. Başka bir deyişle, yemeklerden sonra kan şekerimizin yükselmesinden sorumlu olan temel besin öğesi “karbonhidrat”tır. Protein ve yağlar da kan şekeri yüksekliğinden sorumludur, ancak karbonhidratlar kadar etkiye sahip olmadıklarından göz ardı edilebilirler. Bu nedenle diyabette beslenme tedavisinde “karbonhidrat sayımı” yöntemi kullanılmaktadır. Belirli zamanlarda aynı miktarda karbonhidrat içeren besinlerin tüketilmesi, kan şekeri düzeyini aynı derecede yükseltir. Bu nedenle eğer hangi besinde ne miktarda karbonhidrat bulunduğunu bilirseniz, bir öğünde tükettiğiniz toplam karbonhidrat miktarını hesaplayabilir, kendi menünüzü kendiniz oluşturabilirsiniz.

Öğünlerde tüketmeniz gereken toplam karbonhidrat miktarını diyetisyeninizden öğrenebilirsiniz. Aşağıdaki tablolarda da karbonhidrat içeren besinleri ve içerdikleri karbonhidrat miktarlarını görebilirsiniz.

Bu tablolara “Değişim Listeleri” denmektedir. Değişim listeleri, besinlerin, besleyici değerlerine (besin öğesi içerikleri ve kalori miktarlarına) göre gruplandırılmasından oluşmuş ve 6 grupta toplamıştır. Bunlar süt grubu, et grubu, ekmek ve tahıl grubu, sebze grubu, meyve grubu ve yağ-şeker grubudur. Bu gruplardan herhangi birinde yer alan besinler, listede belirtilen miktarlarda olmak şartıyla birbirleri yerine kullanılabilirler.

Uyulması Gereken Temel Kurallar

• Şeker de dahil olmak üzere hiç bir yiyecek yasak değildir, ancak yiyeceklerin tüketim sıklığına ve miktarına dikkat etmeniz gerekir.
• Posalı yiyecekleri tercih etmeye çalışın (pirinç pilavı yerine bulgur pilavı, taze sıkılmış meyve suyu yerine meyvenin kendisi ve mümkünse kabuklu – tüketilebilenlerin kabuğunu soymadan, beyaz ekmek yerine kepekli ekmek gibi).
• Öğünlerinizi her gün düzenli olarak aynı saatlerde yemeye çalışın. Asla öğün atlamayın.
• Öğünlerde almanız gereken karbonhidrat miktarından daha az veya daha fazla tüketmeyin (almanız gereken miktarların altında yapılan tüketimler hipoglisemi, üstünde – yapılan tüketimler hiperglisemi yaşamanıza neden olabilir).
• Öğünlerinizde bol yağsız salata tüketmeye özen gösterin.
• Günlük su tüketiminizi 2.5-3 litrenin altına düşürmeyin.
• Haftada en az 4 gün 30 – 45 dakika egzersiz yapın (tempolu yürüme, bisiklete binme, yüzme vb.)
• Aç karnına egzersiz yapmayın, yemeklerden 1 – 1,5 saat sonra egzersiz yapın.

Uzak Durulması Gereken Besinler

• Şeker ve şekerli tüm yiyecekler (çay şekeri, bal, reçel, pekmez, çikolata vb.)
• Hamur işleri, börek, pasta, kek, kurabiye vb.
• Kızartmalar, kavurmalar
• Alkollü içecekler, meşrubatlar (kola, fanta, gazoz, hazır meyve suları)
• Sakatatlar ve yağlı yiyecekler (kaymak, krema, mayonez, tavuğun derisi vb.)
• Sucuk, salam, sosis, pastırma vb.
• Konserve ve salamuralar
• Hayvansal ve katı yağlar (tereyağı, iç yağı, kuyruk yağı, vb.)